W ramach codziennej obsługi maszyn i urządzeń jedną z podstawowych czynności, w przypadku sprzętu zasilanego sprężonym powietrzem lub energią hydrauliczną, jest sprawdzenie czy ciśnienia zasilania i pracy mieszczą się w wymaganym zakresie. Czy koniecznie trzeba odczytywać dokładne wartości? Jak skrócić tę czynność?
Można oczywiście wymagać od operatorów wczytywania się w skalę wskaźników i podawania dokładnych wartości. Rzadko jednak jest to rzeczywiście konieczne. Z drugiej strony jest to dla operatorów na tyle kłopotliwe, że ignorują rzeczywisty odczyt i wpisują do arkusza wartość standardową. Typowy przykład utrudnionej inspekcji (ang. hard to inspect). Jak wybrnąć z tej sytuacji?
Aby niepotrzebnie nie komplikować systemu utrzymania warto na początku zastanowić się czy rzeczywiście musimy kontrolować dane ciśnienie. Jeśli tak, warto zastanowić się nad uczynieniem tej czynności łatwiejszym (ang. easy to inspect). W przypadku ciśnienia zasilania i pracy z reguł podawany jest zakres, który gwarantuje poprawną pracę urządzenia i utrzymanie zgodnych z zaleceniami parametrów technologicznych. Nie ma więc potrzeby, poza uzasadnionymi przypadkami, podawania dokładnej wartości ciśnienia. Wystarczy, że operator sprawdzi czy mieści się ono w pożądanym zakresie. Różnica z pozoru niewielka, ale pociąga za sobą konsekwencje mierzone w realnym czasie (i złotówkach).
Dzięki zastosowaniu prostego, zrozumiałego dla każdego kodu kolorowego można oznaczyć na manometrach odpowiednie zakresy ciśnienia. Wówczas sprawdzenie czy parametry są prawidłowe zajmie nie więcej niż przysłowiowe mgnieniu oka.
Technicznie można tego typu zabieg wykonać na kilka sposobów. Niektóre firmy wychodząc naprzeciw takim potrzebom oferują manometry, na których można samodzielnie ustawić zakres właściwych ciśnień poprzez kombinacje zielonej i czerwonej tarczki. Słabością takiego rozwiązania jest jednak możliwość przekręcenia całej tarczki i wówczas cała wizualizacja na niewiele się zda. Poza tym wymiana manometrów to stosunkowo wysoki koszt i ingerencja w działający, sprawny układ.
Innym sposobem oznaczenia prawidłowych i nieprawidłowych zakresów ciśnienia jest zastosowanie oznaczeń markerem na lub w postaci kolorowych pasków na obwodzie szkiełka manometru. Rozwiązanie proste i możliwe do natychmiastowego wdrożenia. Świetne na warsztat KAIZEN. Z drugiej jednak strony manometry oznaczone markerami nie wyglądają zbyt profesjonalnie, a wycięcie i naklejenie wąskiego paska kolorowej folii na szybkę manometru trąci nieco plastyka techniczną.
Osobiście uważam, że najlepsze rezultaty pod względem kosztów, szybkości aplikacji oraz estetyki daje zastosowanie przeźroczystej kolorowej folii, którą należy wyciąć tak, aby odpowiadała właściwemu zakresowi ciśnienia i przykleić na szybkę manometru. Na zdjęciu obok zaprezentowano najbardziej zaawansowaną wersję.
Możliwe prostsze rozwiązania to:
- naklejenie tylko zielonego pola dla prawidłowego zakresu;
- naklejenie tylko czerwonego pola z „okienkiem” na zakres prawidłowy.
Sama wizualizacja zakresu ciśnienia to jednak, mimo wszystkich swoich zalet, zbyt mało. W przypadku uszkodzenia specjalnie przygotowanego manometru, na skutek przekręcenia całej tarczki lub na skutek głupiego dowcipu może okazać się, że wizualizację należy odtworzyć.
W normalnymi trybie wypadałoby wówczas sięgnąć po dokumentację i na jej podstawie odczytać prawidłowy zakres ciśnień i odtworzyć wizualizację. Kto jednak ma na to czas? Czy nie lepiej przy każdym manometrze, gdzieś na korpusie lub innym stałym elemencie maszyny nakleić zwykłą etykietę z prawidłowym zakresem ciśnienia, które ma być widoczne na danym manometrze?
Dobrą praktyką jest zapisanie na schemacie pneumatycznym właściwego zakresu pracy danego manometru. W sytuacjach spornych jest to jedyne źródło, które powinno dać jednoznaczną odpowiedź na mogące się pojawić wątpliwości.
Podsumowując myślę, że najlepsze rezultaty w przypadku kontroli ciśnienia daje wizualizacja na manometrze (do szybkiego odczytu podczas codziennej konserwacji) plus opis słowny prawidłowych zakresów ciśnień (w celu okresowej kontroli prawidłowości wizualizacji i do jej odtworzenia w razie takiej konieczności). Odczyt dokładnej wartości ciśnienia może być konieczny w przypadku jego bezpośredniego wpływu na bezpieczeństwo lub jakość. Należy wówczas rejestrować dokładne wskazanie manometru. Ma to jednak swoje uzasadnienie i odpowiednio podane, powinno być przez operatorów przyjęte ze zrozumieniem.