Autonomiczna Obsługa stanowisk jest jednym z tych filarów TPM, które przedsiębiorstwa decydują się wdrażać jako pierwsze. Dzieje się tak z wielu powodów. Niepodważalnym faktem jest to, Że triada Autonomiczna Obsługa (Autonomous Maintenance – AM), Planowe Utrzymanie (Planned Maintenance – PM) i Ukierunkowane Doskonalenie (Kobetsu KAIZEN) wzajemnie się uzupełnia i daje efekt synergii w stosunkowo krótkim czasie. Autonomiczna Obsługa (AM) przekazuje część odpowiedzialności za utrzymanie maszyn operatorom. Zgodnie jednak z zasadą „Dowieraj no prowieraj” (ros. ?Wierz, ale sprawdzaj?) powierzona odpowiedzialność wymaga kontroli.
Lista kontrolna
Klasycy TPM, jako narzędzie służące do kontroli wykonania czynności powierzonych operatorom, zalecają listę kontrolną z wykazem czynności. Potwierdzeniem wykonania każdej czynności jest podpis operatora wykonującego daną czynność. OprÓcz niewątpliwych zalet takich jak osobista odpowiedzialność pracownika za wykonaną czynność, udokumentowana historia wykonywanych przeglądów oraz proste Środki umożliwiające zastosowanie metody (papier i długopis), ma ona również wady, z których na pierwszym miejscu należy wymienić czasochłonność wypełniania oraz efekt automatyzmu wypełniania, zwłaszcza w przypadku dłuższych list.
Lista „okejka”
Ponieważ zwiększenie czasu poświęconego na produkcję jest najprostszym sposobem zwiększenia ilości wyprodukowanej masy produktowej w krótkim okresie, miedzy produkcją a służbami pomocniczymi, w tym z utrzymaniem ruchu, trwa nieustającą walka o każdą minutę. Aby wiec skrócić czas wypełniania listy kontrolnej niektóre firmy stosują uproszczone listy kontrolne, na których w miejscu podpisu pojawia się skrót „ok”. Rozwiązanie to jest rzeczywiście szybsze, ale wprost zachęca do automatycznego wpisania we wszystkich rubrykach „ok”, zwłaszcza, Że jest to anonimowe. Rzeczywiste wykonanie czynności utrzymaniowych można z łatwością zweryfikować. Jest to jednak przerzucenie odpowiedzialności za kontrolę na przełożonych operatorów lub kadrę inżynierską. Wdrażanie filaru AM zakłada rzeczywiste przejęcie części odpowiedzialności za wyposażenie produkcyjne przez operatorów. Zastosowanie „okejki” nie wspiera tego procesu.
Zbiorcza lista kontrolna
Rozwiązaniem, które wykorzystuje zalety „okejki” próbując jednocześnie ustrzec się jej wad jest zbiorcza lista kontrolna. Istota tego narzędzia polega na zaznaczeniu symbolem („ptaszek”, „x”) lub słowem „ok” wykonania poszczególnych czynności oraz potwierdzenie tego faktu jednym podpisem osoby odpowiedzialnej. Wśród list kontrolnych, rozumianych jako narzędzia służące do zapisów z przeglądów autonomicznych, zbiorcze listy kontrolne stanowią najbardziej przemyślaną opcję. Biorą pod uwagę czasochłonność procesu wypełniania dokumentacji oraz wzmacnia, w pewnym zakresie, osobistą odpowiedzialność pracowników za wykonanie przeglądu. Ponieważ jedna osoba podpisuje taka listę, również odpowiedzialność jest formalnie przypisana do tej osoby. Powinna więc być to osoba z tzw. produkcji, odpowiednio umocowana w organizacji, np. poprzez formalne powierzenie jej odpowiedzialności przez przełożonego. Jej ranga i wsparcie kadry menedżerskiej Świadczy o wadze, jaką przywiązujemy do kwestii AM. Jedyne co można zarzucić zbiorczym listom to fakt, Że jako ogólne dokumenty zawierają zwykle zbyt wiele informacji i wymagają wczytywania się rubryki tabeli, co zmniejsza czytelność przekazywanych informacji nawet jeśli taka lista jest wywieszona w miejscu Łatwo dostępnym.
Lista kontrolna na tablicy ścieralnej
Zdarzyło mi się oglądać zapisy z wykonanych przeglądów autonomicznych wykonywane, czy to w formie „okejki” czy nawet listy zbiorczej, na tablicy Ścieralnej. Zawsze wówczas nachodziła mnie refleksja w jaki sposób gromadzonego są dane historyczne i czy ogóle sĄ gromadzone. Nawet, jeśli dane są rejestrowane w trwały sposób, a tablica służy tylko do wizualizacji, jak zagwarantować rzetelność danych skoro zapis tak Łatwo usunąć, przypadkowo ocierając się o tablicę, lub poprawić nieopodal, z reguły, leżącym się pisakiem? Jeśli to tylko wizualizacja to czy nie warto zainwestować trochę w sprzęt gwarantujący większą rzetelność zapisów?
Status obiektu/linii
Odpowiedzią na niedogodność związaną z koniecznością wczytywania się treść zbiorczej listy kontrolnej i wykorzystującą jednocześnie wizualizacyjne aspekty i Łatwość wypełniania listy na tablicy Ścieralnej, jest zastosowanie wizualizacji statusu stanowiska lub linii produkcyjnej. Można wówczas zrezygnować z wywieszania zbiorczej listy kontrolnej, a zamiast niej sygnalizować, kartonikiem odpowiedniego koloru, piktogramem lub winny sposób, status linii, czyli wykonanie lub nie przeglądu autonomicznego. W przypadku, gdy operatorzy mają pod swoją opieką poszczególne stanowiska można dodatkowo obok statusu obiektu umieścić zdjęcie osoby zań odpowiedzialnej. Lista zbiorcza oczywiście nie znika. Podpis na niej jest formalnym potwierdzeniem wykonania przeglądu.